ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΑΛΙΑ ΣΠΑΡΤΑ

Τα χαλιά τύπου Σπάρτα ή Σπάρτα Χαλήσι προέρχονται από την Σπάρτη Πισιδίας της Μικράς Ασίας, η οποία ήταν και μια από τις τελευταίες περιοχές που ανέπτυξαν και διέδωσαν την ταπητουργική παράδοση, την οποία τίμησε και διέσωσε ο Δημητρός Εφραίμογλου, ιδρυτής του Οίκου Εφραίμογλου και ένας από τους πρωτοπόρους ταπητουργούς στην Ελλάδα. Η ταπητουργία της Σπάρτης αναπτύχθηκε ιδιαίτερα σε συνάρτηση με την αυξημένη εμπορική ζήτηση που σημειώθηκε κατά το τέλος του 19ου αιώνα.

Τα χαλιά τύπου “Σπάρτα”, “Σίβας” ή “Σελτζούκ”,  χαρακτηρίζονταν για τη σταθερή τους ποιότητα, γεγονός που ενίσχυε την εμπορική τους αξία. Τα χαλιά αυτά ήταν υφασμένα σε περίτεχνους αργαλειούς, κεντημένα με νήματα δίκλωνα και  κόμπους, ενώ τα σχέδιά τους βασίζονταν στο μικρασιατικό στυλ. Οι ταπητουργοί εκείνης της εποχής έδειχναν κάποια ιδιαίτερη προτίμηση στα σχέδια των χαλιών τύπου "Ουσάκ" που ήταν στολισμένα με ένα εντυπωσιακό κεντρικό μενταγιόν, τα οποία ήταν επίσης γνωστά και ως “γαλλικά σχέδια” με διακοσμημένες περίτεχνες γωνίες και χρώματα γεμάτα ζωή. 

Σιγά σιγά τα  φυσικά χρώματα (βαφές)  αντικαταστάθηκαν από τις διάφορες χημικές βαφές για μεγαλύτερη διάρκεια και σταθερότητα, ενώ η αποκλειστική χρήση μαλλιού προβάτου έδωσε τη θέση της σε ένα νέο συνδυασμό που έφερε αλλαγές: Στη θέση του υφαδιού χρησιμοποιούσαν πλέον το μαλλί, ενώ στη θέση του στημονιού χρησιμοποιούσαν το βαμβάκι ή το λινάρι.

Τα σχέδια αποτυπώνονταν σε χαρτί μιλιμετρέ από ειδικούς σχεδιαστές. Εμπνευσμένα από την κουλτούρα της εποχής, οι εργάτριες με την τέχνη τους “έδωσαν ζωή” στον όρθιο αργαλειό και με πολύ μεράκι δημιουργούσαν αριστουργήματα τα οποία μετέφεραν τη γνώση και τον πολιτισμό τους από γενιά σε γενιά. Διάβαζαν θα έλεγε κανείς το σχέδιο, όπως διαβάζει ένας μουσικός τις νότες πάνω σε ένα πεντάγραμμο. 

Συνήθως δούλευαν σε οργανωμένα ταπητουργεία ή σε μορφή οικοτεχνίας στο ίδιο τους το σπίτι για λογαριασμό του εργοδότη ταπητουργού, ο οποίος τους εφοδίαζε με όλα τα απαραίτητα υλικά παραγωγής. Ο κυριότερος όγκος των Σπαρταλήδων και των λοιπών Πισιδών εγκαταστάθηκε στους Ποδαράδες, δημιουργώντας τον πυρήνα της σημερινής Νέας Ιωνίας. Η επιλογή της περιοχής δεν ήταν τυχαία, καθώς την περιοχή διέρρεε το ρέμα το Ποδονίφτη - ιδανικό σημείο για όλες τις ταπητουργικές και υφαντουργικές δραστηριότητες των κατοίκων της.

Ανάλογα με την πυκνότητα των κόμπων ενός χαλιού μπορούμε να ξεχωρίσουμε την αντίστοιχη ποιότητά τους. Τα χαλιά ποιότητας Σπάρτα παρουσιάζουν περίπου 70.000 - 90.000 κόμπους/τετραγωνικό. Τα χαλιά τύπου Σελτζούκ φτάνουν τους 125.000 κόμπους /τετραγωνικό και τα Σίβας τους 170.000 κόμπους/τετραγωνικό.

Όλοι οι ελληνικοί τύποι χαλιών παρουσιάζουν ένα ασύμμετρο διπλό κόμπο, τύπου “γκιορδές” η “Σινέ”. Όσο πιο πυκνό σε κόμπους είναι ένα χαλί, τόσο καλύτερα μπορεί να αποδοθούν όλες οι στυλιστικές και οι σχεδιαστικές του λεπτομέρειες. Φυσικά καθώς ανεβαίνουμε σε πυκνότητα ύφανσης, αυξάνεται ακολούθως και το συνολικό του κόστος.

Εδώ και χρόνια, χιλιάδες χαλιά τύπου Σπάρτα και Σίβας έχουν ντύσει τους χώρους αναρίθμητων νοικοκυριών, χώρων εργασίας, πρεσβειών αλλά και μεγάλων οργανισμών. Τα συναντούμε ακόμα και σήμερα να διακοσμούν πολλούς χώρους, διατηρώντας το πνεύμα της ελληνικής παράδοσης και τέχνης ζωντανό. Κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά μεταφέροντας τις ελληνικές αξίες με τα σχέδια και τα χρώματά τους. Τα χαλιά Σπάρτα, είναι χαλιά που αντέχουν στην πάροδο του χρόνου και ταιριάζουν με όλες τις διακοσμητικές απαιτήσεις, προβάλλοντας τα θετικότερα στοιχεία των παραδόσεών μας.

Ο Οίκος Εφραίμογλου συνεχίζει με υπερηφάνεια να προσφέρει ελληνικά χειροποίητα χαλιά Σπάρτα Σίβας και Σελτζούκ, δημιουργώντας χαλιά που έχουν εκλείψει από τη σύγχρονη ταπητουργία, διατηρώντας σταθερή τη συνέχιση της παράδοσης αλλά και της βαθιάς ιστορίας. Ένα χαλί που αποτελεί μια συλλεκτική επένδυση στον πολιτισμό, στο στιλ και εν τέλει, στην εμφάνιση του σπιτιού σας.